Risico's
Om de risico’s van de gemeente Nissewaard in kaart te brengen, zijn in samenwerking met de eenheden de risico’s geïnventariseerd met behulp van de webapplicatie NARIS. Waar mogelijk zijn maatregelen genomen en benoemd om deze risico’s te mitigeren. Alleen de resterende netto-risico’s worden meegenomen in de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit. Risico’s waarvoor we verzekerd zijn, worden hierin niet opgenomen.
Uit de inventarisatie zijn in totaal 111 risico’s naar voren gekomen vanuit de eenheden. In onderstaand overzicht worden uitsluitend de vijfentwintig risico’s gepresenteerd die de grootste bijdrage leveren aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit. Per onderwerp is gewerkt met een kanspercentage, waarmee per risico een indicatie wordt gegeven van de waarschijnlijkheid dat het betreffende risico zich op korte of lange termijn voordoet. Het vermelde bedrag is veelal gebaseerd op de totale kosten welke lager zullen uitvallen als slechts een deel van het risico zich daadwerkelijk voordoet.
Top 25 van risico's
Nr. | Risico | Kans | Financieel gevolg |
|---|---|---|---|
1. | Vanwege netcongestie moeten noodstroomvoorzieningen worden aangelegd bij maatschappelijke voorzieningen waaronder scholen, zowel bij het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs. Dit doet zich onder andere al voor bij het IKC de Elementen en de Heijwegenlaan. | 50% | max.€ 4.000.000 |
2. | Een groot deel van de kapitaalgoederen in de buitenruimte naderen het einde van hun levensduur. Met name in de jaren 70 en 80 is het areaal van kapitaalgoederen in korte tijd enorm uitgebreid. Deze zijn nu aan vervanging toe. Er nadert een boeggolf aan grootschalig onderhoud en een vervangingsopgave van dit kapitaalgoed. Gecombineerd met het begrotingsravijn, de krapte op de arbeidsmarkt en het tempo waarin deze opgave op ons afkomt kan een deel van het areaal in een correctieve faalmodus terecht komen. Zo'n neerwaartse spiraal is lastig om te buigen. In het uiterste geval zullen kapitaalgoederen afgesloten of afgestoten worden om onveilige situaties, aansprakelijkheid en aanschrijvingen van bevoegd gezag te voorkomen. | 50% | max.€ 4.000.000 |
3. | De indexatie van het gemeentefonds is onvoldoende om loon- en prijsstijgingen binnen de gemeentelijke begroting op te vangen. Hierdoor kan de gemeente de loon- en prijsstijgingen niet betalen uit de bestaande budgetten. | 50% | max.€ 4.000.000 |
4. | Vanwege de onzekerheid over hoogte van de bouwkosten van onder andere de appartementencomplexen aan De Dijk, de stijgende rente en daardoor lastigere verhuur (door bijvoorbeeld beleggers) en de daarmee samenhangende residuele grondwaardemethodiek bestaat er het risico dat de geraamde grondopbrengsten niet gehaald worden. | 50% | max.€ 4.000.000 |
5. | Als gevolg van de aangekondigde controle door de belastingdienst m.b.t. 2023 bestaat de kans dat er een fout in de steekproef wordt ontdekt. Deze fout wordt geëxtrapoleerd, zodat de impact van de fout veel groter kan zijn dan de werkelijke gevonden fout. Naast controles door de belastingdienst kunnen interne controles, waaronder het jaarlijks herijken van het forfaitaire percentage, leiden tot correcties. | 70% | max.€ 2.000.000 |
6. | De begroting/meerjarenraming (baten en lasten) Sociaal Domein is onzeker. Door de gemeentelijke zorgplicht en open-eind financieringen zijn de lasten van jeugdhulp, participatiewet uitkeringen en Wmo-ondersteuning lastig te voorspellen. En door het rijksbeleid en de dynamische rijksfinanciën is de meerjarenraming van de middelen vanuit het Rijk onzeker. | 50% | max.€ 2.500.000 |
7. | In het Sociaal Domein zijn in de begroting 2025 bezuinigingstaakstellingen ingeboekt. Voor deze taakstellingen wordt onderzocht hoe deze in te vullen. Voor een deel van deze taakstellingen is nog onzeker of deze (tijdig) kunnen worden behaald. | 50% | max.€ 2.500.000 |
8. | Algemene Uitkering gemeentefonds wijkt af van de begroting. Deze afwijking kan zowel positief als negatief zijn. De factoren die een belangrijke rol hierin spelen zijn onder andere de onzekerheden van het rijksbeleid, de herijking van het gemeentefonds en de evaluatie van de normeringssystematiek. | 80% | max.€ 2.500.000 |
9. | De uitvoering van de Hervormingsagenda jeugd is ingezet, echter de financiële consequenties, opgelegd door het Rijk, zijn per maatregel en op het geheel nog niet duidelijk. Tevens is de gemeente voor enkele maatregelen (zoals aanpassing van reikwijdte van de Jeugdwet) afhankelijk van rijksbeleid. Recent heeft het Rijk in zijn Voorjaarsnota 2025 aangekondigd dat gemeenten een compensatie voor jeugdzorgkosten ontvangen. Gemeenten worden in deze structureel vanaf 2025 gecompenseerd vanuit het advies van de deskundigencommissie (= Commissie van Ark). De commissie adviseerde om het tekort in het budget voor jeugdzorg in gelijke delen te verdelen over Rijk en gemeenten. Aanvullend is in de Voorjaarsnota opgenomen dat het ingroeipad van de maatregelen van de Hervormingsagenda wordt verzacht. De volledige besparing van de Hervormingsagenda wordt nu in 2028 gerealiseerd. Het Rijk kent hierom tijdelijk in 2026 en 2027 extra middelen toe. Eveneens blijkt uit de Voorjaarsnota dat het Rijk vanaf 2028 extra beheersmaatregelen/besparingen invoert waaronder een eigen bijdrage voor jeugdzorg en het indexeren van de besparingsopgave van de Hervormingsagenda (nu ingeboekt op prijs- en volumepeil 2019). | 50% | max.€ 2.000.000 |
10. | Als gevolg van het in 2024 herijkte rapport van adviesbureau AEF en de ROB is een nieuwe vertaling gemaakt voor de gemeentelijke lasten voor de uitvoering van het klimaatakkoord. Hierbij is gebleken dat de jaarlijkse uitvoeringskosten die gemeenten moeten maken voor klimaatbeleid bijna 40% hoger uitvallen dan in 2021 gedacht en vanaf 2025 richting 2030 steeds verder op zullen lopen. Het risico bestaat dat de gemeente de wettelijke uitvoering van het klimaatakkoord niet kan realiseren door het gebrek aan adequate financiering vanuit het rijk. Daarnaast heeft de gemeente taken vanuit het Deltaprogramma/Deltaplan Klimaatadaptatie opgedragen gekregen, terwijl niet is voorzien in de investeringskosten, personele capaciteit of uitvoeringslasten. | 50% | max.€ 1.000.000 |
11. | Als door marktontwikkelingen (veroorzaakt door economische omstandigheden en gerelateerde inflatie) de rentes op de geldmarkt gaan stijgen kan de rente op de grondexploitaties, projecten en overige investeringen toe gaan nemen. Dit heeft dan ook een nadelig gevolg op de gemeentelijke begroting. | 15% | max.€ 6.600.000 |
12. | Als gevolg van de prijsstijgingen van materialen en personeelskosten door de sprong in economische groei kunnen de bouwkosten voor de gemeentelijke investeringen hoger uitvallen dan begroot en bestaat het risico dat dekking uit de gemeentelijke inkomsten onvoldoende is om de prijsstijgingen te dekken. | 15% | max.€ 5.500.000 |
13. | Er is krapte op de arbeidsmarkt voor jeugdhulp en Wmo bij onze externe partners. Hierdoor ontstaan wachtlijsten en ontvangen jeugdigen langer overbruggingszorg en wordt er minder gericht zorg verleend, terwijl er wel kosten worden gemaakt. Dit geldt eveneens voor de mensen die Wmo-ondersteuning. | 50% | max.€ 1.500.000 |
14. | In 2023 is het Integraal Huisvestingplan (IHP) voor het primair onderwijs 2023-2042 vastgesteld door de Raad. Hierin is een programmering van gebouwmaatregelen vastgelegd voor de periode t/m 2042. Voor de maatregelen die gepland staan in de tweede raadstermijn (2027-2031) is geen financiële dekking beschikbaar. | 50% | max.€ 1.000.000 |
15. | Als gevolg van het te laat of onjuist publiceren van verordeningen en besluiten bestaat de kans dat bezwaren worden ingediend, waardoor vertraging optreedt of claims worden ingediend. | 70% | max.€ 1.000.000 |
16. | Reële tarieven: De wettelijke verplichting om reële tarieven aan zorgaanbieders te bieden voor maatwerkvoorzieningen in de Wmo en de Jeugdwet blijft een punt van aandacht en kan leiden tot toekomstige lastenstijgingen. | 50% | max.€ 1.000.000 |
17. | Onvoldoende ambtelijke capaciteit binnen de organisatie door krapte op de arbeidsmarkt, waardoor vertraging en kwaliteitsverlies in reguliere werkzaamheden en projecten ontstaat. | 50% | max.€ 1.000.000 |
18. | Onvoldoende capaciteit voor projecten/initiatieven. Gelet op de deadline volgend uit de Omgevingswet is het mogelijk dat er geen medewerking meer gegeven kan worden aan initiatieven en projecten, zowel intern als van initiatiefnemers. Daardoor kan de gemeente zowel leges als de opbrengst van anterieure overeenkomsten alsmede GREX mislopen en ook opbrengsten in de OZB omdat initiatieven later gerealiseerd worden. | 10% | max.€ 4.000.000 |
19. | Ombouw gesloten jeugdhulp naar kleinschalige open woonvoorzieningen: De door de rijksoverheid opgelegde afbouw van gesloten jeugdhulp verloopt sneller dan verwacht. De gesloten jeugdhulp dient hierbij omgebouwd te worden naar kleinschalige open woonvoorzieningen. De opbouw van kleinschalige woonvoorzieningen verloopt echter trager dan de afbouw van gesloten jeugdhulp. Hierdoor verblijven jeugdigen met zeer zware problematiek in open settingen met zeer intensieve begeleiding. Per saldo geeft dit meer kosten dan dat deze jeugdigen in de gesloten jeugdhulp zouden zijn opgenomen. | 70% | max.€ 400.000 |
20. | Nabetaling van jeugdlasten uit voorgaande jaren doordat voor deze geleverde jeugdzorg nog niet altijd een toewijzing is verleend, worden de lasten die hiermee samenhangen verlaat inzichtelijk. | 70% | max.€ 400.000 |
21. | Schade of extra beheerkosten door weersinvloeden. | 50% | max.€ 400.000 |
22. | Afhankelijkheid vaststellen begroting door gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Voorne-Putten. | 50% | max.€ 400.000 |
23. | Ondanks dalend ziekteverzuim, blijft de noodzaak tot personeelsvervanging, hetgeen resulteert in extra kosten voor externe inhuur. | 50% | max.€ 400.000 |
24. | Als gevolg van onvoldoende stijgende woningprijzen en hogere beheerskosten bestaat de kans dat het ingelegde kapitaal in B.V. Elementen Spijkenisse niet meer helemaal terugbetaald kan worden. | 10% | max.€ 2.000.000 |
25. | Bij het bepalen en uitvoeren van het gemeentelijk beleid kan het zijn dat er sprake is van belangentegenstellingen. Dit kan soms leiden tot juridische procedures. Naast het risico van juridische kosten brengt dit ook het risico van schadeclaims met zich mee. | PM% | Max. € PM |
Totaal van alle risico's
Totaal grote risico's: € 66.400.000
Overige risico's: € 25.565.000
Totaal alle risico's: € 91.965.000
Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag (€ 91.965.000) ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden.