Openbaarheid (Woo)

Met ingang van 1 mei 2022 is de Wet open overheid (Woo) ingegaan. De wet verving de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), waarin de regels voor passieve openbaarmaking al waren vastgelegd. Sinds 1 november 2024 moeten Woo-plichtige organisaties, zoals gemeenten, ook actief informatie openbaar maken. Deze verplichting wordt gefaseerd ingevoerd.  

Bij de aanpak van de implementatie van de Woo sluiten we aan bij de ambities zoals die in het coalitieakkoord 2022-2026 zijn vastgelegd:
“Transparantie en openbaarheid staan bij ons hoog in het vaandel. Een open overheid is essentieel voor het vertrouwen van de inwoners in de overheid. Dit vertrouwen staat onder druk door bijvoorbeeld een toeslagenaffaire bij de Belastingdienst. Wij vinden het belangrijk dat onze inwoners weten dat ze op ons kunnen bouwen en vertrouwen. Daarom is bij ons al veel informatie openbaar en beschikbaar. Denk aan de openbare uitzending van raadsvergaderingen. En is er de mogelijkheid om van allerlei informatie kennis te nemen, bijvoorbeeld via onze website. Dit moet ook voldoende bekend zijn bij inwoners. Dus zorgen wij ervoor dat duidelijk is waar welke informatie te vinden is. We maken veel overheidsinformatie actief openbaar en we zorgen ervoor dat de informatiehuishouding op orde is. Dat betekent dat onze informatiehuishouding langdurig toegankelijk, vindbaar, juist, volledig en betrouwbaar is. Goede en beschikbare informatie zorgt voor duidelijkheid en draagt bij aan goede besluiten, van onszelf, maar ook van anderen, die afhankelijk zijn van onze informatie. Zo helpt bijvoorbeeld goede en makkelijk toegankelijke data over onze openbare ruimte inwoners en ondernemers, die een Omgevingsvergunning willen aanvragen. Veel van het bovenstaande gaat nu ook geregeld worden door de Wet open overheid (Woo). Een mooie stap naar een (nog) transparantere overheid.”

Passieve openbaarmaking
De aanpassing van het proces voor de behandeling van Woo-verzoeken in 2024 heeft geleid tot de aanstelling van contactpersonen binnen iedere eenheid van de gemeente. Deze contactpersonen zijn specifiek getraind in de behandeling van Woo-verzoeken, zodat zij in staat zijn om deze verzoeken nagenoeg zelfstandig af te handelen. Ook is een handleiding/werkinstructie voor de contactpersonen opgesteld.

Het aantal Woo-verzoeken is dit jaar wederom gestegen naar in totaal 50 verzoeken. Circa 85% van de verzoeken is binnen de wettelijk voorgeschreven termijnen (4 weken plus 2 weken verdaging en verdaging in afstemming met de verzoeker) afgehandeld. In 15% van de gevallen lukt dit niet. Wij zetten ons in om dit verder te optimaliseren.
De oorzaken voor deze vertragingen zijn divers. Ten eerste is de complexiteit van de verzoeken toegenomen. Veel verzoeken vereisen een grondige en uitgebreide analyse van de gevraagde informatie, wat extra tijd vergt. Dit maakt het in sommige gevallen moeilijk om binnen de wettelijke termijnen te blijven. In dergelijke gevallen zijn er echter – in overeenstemming met de bepalingen van de Wet open overheid (Woo) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb) – afspraken gemaakt met de verzoekers om de termijnen te verlengen.

Een tweede factor betreft de toegenomen hoeveelheid verzoeken van de zogenaamde 'veelschrijvers'. Een tweetal verzoekers heeft in 2024 28 Woo-verzoeken ingediend, 8 bezwaarprocedures gevoerd en 4 beroepen bij de rechtbank aangespannen. Hoewel deze verzoekers recht hebben op het opvragen van informatie, heeft dit gevolgen voor de prioritering van andere verzoeken. Dit leidt ertoe dat andere Woo-verzoeken langer op afhandeling moeten wachten, wat een praktische en juridische uitdaging is. Genoemde veelschrijvers doen ook regelmatig Woo-verzoek op Woo-verzoek. De informatie die zij krijgen heeft als gevolg dat er een nieuw Woo-verzoek wordt gedaan. Ook de verwachting voor 2025 is dat zij meerdere Woo-verzoeken zullen indienen.

De gemeente heeft in het afgelopen jaar ook technische belemmeringen ervaren bij het vinden en verwerken van gevraagde informatie. Het opzoeken, verzamelen en beoordelen van relevante documenten binnen de huidige systemen blijkt complex. Dit heeft de efficiëntie en snelheid van de afhandeling van Woo-verzoeken onder druk gezet. In 2025 zetten we daarom in op gerichte verbeteringen, waaronder de verdere digitalisering van processen en het versterken van ons informatiebeheer. Met deze maatregelen streven we ernaar om efficiënter te werken, sneller te kunnen handelen en onze informatiehuishouding structureel op orde te brengen. Dit betreft een meerjarige opgave.

Actieve openbaarmaking
Nissewaard pakt de voorbereiding op actieve openbaarmaking van de Woo-informatiecategorieën projectmatig op. De eerste twee informatiecategorieën (organisatie & werkwijze en bereikbaarheidsgegevens) zijn per 1 november 2024 verplicht actief openbaar. Nissewaard voldoet aan die verplichting.

Een deel van de aanpak richt zich op bewustwording. In 2024 hebben er diverse bijeenkomsten plaatsgevonden om het bewustzijn verder te vergroten.

De aanpak van de volgende categorieën volgt de landelijke planning en loopt op schema.